Saturday, April 27, 2019

MaterialCulture:korma:kavurma-shawarma:çevirme-gyros:döner

Heute schreibe ich über Fast-Food:

Indisch "Korma" stammt aus dem Türkischen. Korma ist die indische Version des Wortes "Kavurma". 
Kavurma kommt vom Verb Kavur-mak und das bedeutet "braten". Mit den Türken kam das Wort vor mindestens 600 Jahren nach Indien. Nicht nur Korma sondern auch Taj Mahal haben die Türken der materiellen Weltkultur geschenkt.

Arabisch "Schawarma, Shoarma" kommt auch aus dem Türkischen. Shoarma ist die arabische Version des Wortes "çevirme". Çevirme kommt vom Verb "çevir-mek" und das bedeutet "wenden, umdrehen". Ins Arabische kam das Wort wahrscheins während der Osmanischen Zeit.

Wenn wir beim "Drehen" sind, kommen wir seht schnell zum Gyros. Gyros ist die Übersetzung des Wortes "Döner" direkt ins Griechische. Gyros bedeutet auch mehr oder weniger "Kreisel, Runde". 
Französischer Döner heißt: Gyros tis Gallias. Scherz! 😀 "Gyros tis Gallias" ist Tour de France auf Griechisch. 
Übrigens über die Mär vom "Deutschen Döner" (Dass man den heutigen Döner in der BRD erfunden hätte) möchte ich die deutsche wikipedia zitieren: 


"Die Zubereitung von Fleisch am Drehspieß hat in Anatolien eine lange Tradition, auch das Servieren von Grillfleisch im Fladenbrot. So schrieb Helmuth von Moltke, seinerzeit Militärberater des Osmanischen Reiches, am 16. Juni 1836 in sein Tagebuch: 
„Unser Mittagsmahl nahmen wir ganz türkisch beim Kiebabtschi ein. […] Dann erschien auf einer hölzernen Scheibe der Kiebab oder kleine Stückchen Hammelfleisch, am Spieß gebraten und in Brotteig eingewickelt, ein sehr gutes, schmackhaftes Gericht.“[3][4]
Dieser Schisch Kebab wurde aber noch auf einem üblichen horizontalen Grill zubereitet. Etwas später soll ein Koch namens Hamdi in Kastamonu erstmals geschichtetes Fleisch an einem senkrecht stehenden Spieß gegrillt haben.[5]"

Noch mehr über die Türkische Küche kannst Du hierunter lesen:

https://uzunbacakadem.blogspot.com/2019/01/qenqe-5pismek-5cocan-kokan.html

*****

I write today about fast food:

Indian "Korma" is derived from Turkish "Kavurma". Kavurma is the noun form of the verb "kavur-mak" meaning to roast. This word came with the Turks to India at least 600 years ago. The Turks have presented not only Kavurma but also Taj Mahal to world cultural life. 

Arabian "Shawarma, Shoarma" is derived from Turkish, too. Shoarma is the Arabic version of "Çevirme". Çevirme is the noun form of the verb "çevir-mek" meaning "to sear, to turn, to wheel". Most probably the word came in Ottoman Times to Arabia.

And when I write about "to turn", then I must write about Gyros. Gyros is the direct translation of the Turkish Word "Döner". Gyros means "round, turning, rotating, etc." French Döner Kebab is called Gyros tis Gallias. No! Fake. 😀 "Gyros tis Gallias" is simply the "Tour de France". 

Want to read more about Turkish Cousine?

https://uzunbacakadem.blogspot.com/2019/01/qenqe-5pismek-5cocan-kokan.html



*****

Bugünkü konumuz fast food:

Hintçe Korma kelimesi Türkçe Kavurma'dan gelir. Babür İmparatorluğu zamanında Hindistan'a gelmiştir, belki daha önce de gelmiş olabilir. Türklerin maddi kültüre katkısı sade kavurma değildir, Tac Mahal de bu Babür Türklerinin dünyaya armağanıdır.

Arapça "Şavarma, şoarma" kebabı da Türkçe'den Arapça'ya geçmiş bir kelimedir. Türkçe kelime olan Çevirme "shoarma" olmuştur. Büyük ihtimal Osmanlı İmparatorluğu zamanında Arapça'ya geçmiştir.

Çevirme kelimesini inceleyip de Yunanca Gyros'a değinmezsem olmaz. Gyros Türkçe "Döner" kelimesinin direk Yunanca'ya çevrilmesinden oluşmuştur. Bir de Fransız Döneri var. Adı Gyros tis Gallias. Şaka şaka. 😀 Gyros tis Gallias "Tour de France" ın Yunancası.

Türk Mutfağı hakkında daha çok bilgi şurada:

https://uzunbacakadem.blogspot.com/2019/01/qenqe-5pismek-5cocan-kokan.html

Uzunbacak Adem


*


DönerVerkäufer1855-DönerSeller1855-Dönerci1855
ModernDöner


Gyros


Schawarma-Lebanon-1950


ChickenKorma
Bilder/Pictures/Resimler: Wikipedia





Monday, April 22, 2019

Indish-Turkish-Similar-Word-Sari-Sarmak-Wrap-Wickeln

Servus Zusammen,

sar-mak auf Türkisch bedeutet wickeln. Wenn man ein Baby wickelt oder Reis mit Weinblatt wickelt, benutzt man das Verb "sar-mak". Von diesem Wort kommt das Essen "Sarma", was "gewickelt" bedeutet (wie ein Wrap). Die Wurzel Sar- kommt vom Alttürkischen mit der älteren Form Sarı- .Wenn Du jemanden umarmst sagst Du auf Türkisch Sarıl-mak. Turban heißt auf Türkisch "Sarık" und bedeutet, das, mit dem Du deinen Kopf wickelst (oder einfach "gewickelt"). Diese Wörter haben alle die Wurzel: SAR-

Und Sari, die Frauentracht aus Südasien (die man einfach anzieht, in dem man diese um den Körper nur wickelt) hat eine große Ähnlichkeit vom Hören und von der "Bewegung" her, oder?

Interessant?

Noch was: Die Winden, die wir gerne in unseren Gärten haben, heißen im Türkischen: 
SAR-maşık. 


*

Hello again, 

sar-mak means wrap oder roll. When you wrap a baby in Turkey or the rice with wine leaf, you use this verb: sar-mak. The food with the name "sarma" (meaning wrapped) comes from this root, too. The root has an old origin in ancient Turkish: sarı-.
And when you hug your friend in Turkey, you use the same verb: Sarıl-mak. Turban means in Turkish Sarık and means that cloth, that you use for wrapping your head (or simply "wrapped"). All of these words have the same root: SAR-.

When you think about Sari (the woman cloth from South Asia. You put on this one-piece cloth by wrapping your body), you hear the same word and see the same movement. 

Interesting?

Just a Moment: The plants of the bindweed family have the same root: 
SAR-maşık. 


*

Kolay gelsin, 

bugünkü konumuz Güney Asya kadın giysisi Sari. Şimdi, sari giysisi sarı-larak (yani bütün vücudu sadece kaplayan) giyilen uzun bir kumaş parçası. Dilimizde çok kullanılan bir eylem sarıl-mak. Bebeği sararız, pirinci sarıp sarma (veya diğer adıyla dolma) yaparız. Eski hali sarı-mak'tan gelir.
Arkadaşınıza sarılırsınız veya kafanıza örtüyü sarıp, sarık dersiniz, yanı sarılmış olan şey anlamında.
Bütün bu kelimelerin kökü işte bu sar-mak.

Sari adlı Güney Asya giysisini düşünürsek, hem ses olarak hem de hareket olarak SAR-MAK fiilini düşünmemiz olanaksız değildir. Di mi?

Uzunbacak Adem

Ha bi de: SAR-maşık da aynı kökten. 



SARIK-TURBAN
SAR-maşık-Kletterpflanze-Climbing Plant
Sarma-wrapped Rice-Weinblatt gefüllt mit Reis
Pictures/Bilder/Resimler: wikipedia

Friday, April 19, 2019

I-love-you-Ural-Altay-Language-Group-SomeExamples

Focus on „men, sen“  = „I, you“

Azerbaijan: Men seni sevirem
Finnish:      Mina rakastan sinua
Kazakh:      Men seny jaksy kuremyn
Estonian:    Mina armastan sind 
Gagauz:     Bän seni severim
Lule sami:  Mån æhtsáv duv
Kyrgyz:      Men seni süyöm
Veps:         Minä armastan sindai
Altai:          Men seni syyp ĵadım
Turkish:      Ben seviyorum seni (original: ben seni seviyorum)

we have a great family!

Uzunbacak Adem

Aşk-Liebe-Love

Bild/Picture/Resim: wikipedia

Thursday, April 18, 2019

enik-cynik-Kynismus-Zynismus-κυνισμός-kynismós-kinizm-cynicism


Today i have 1 word. Let's philosophize about it:

Wikipedia says: 

"The name Cynic derives from Ancient Greek κυνικός (kynikos), meaning 'dog-like', and κύων (kyôn), meaning 'dog' (genitivekynos).[3] One explanation offered in ancient times for why the Cynics were called "dogs" was because the first Cynic, Antisthenes, taught in the Cynosarges gymnasium at Athens.[4] The word cynosargesmeans the "place of the white dog". It seems certain, however, that the word dog was also thrown at the first Cynics as an insult for their shameless rejection of conventional manners, and their decision to live on the streets. Diogenes, in particular, was referred to as the "Dog",[5] a distinction he seems to have revelled in, stating that "other dogs bite their enemies, I bite my friends to save them."[6] Later Cynics also sought to turn the word to their advantage, as a later commentator explained:"

I say:

Kynikos: Dog-like in Greek. 
Enik: Dog-Puppy in (Ancient and Modern) Turkish.

I think, "enik" matches better than cynic, because puppy is like pupil (student, Schüler), that means, we can call the students of a philosphy-school rather "enik" (Turkish word for puppy of a meat-eating animal, specially the puppies of dogs or cats) than cynic (the dog  itself). What do you mean? Cynic is maybe a version of a Proto-Greek (not Greek) word (enik) for Puppy derived from ancient Turkish. 

*****

Heute habe ich 1 Wort. Lass uns darüber philosophieren: 

Wikipedia sagt: 

"Die Bezeichnung leitete sich ursprünglich vom Kynosarges her[2], einem Athener Gymnasion, in dem Antisthenes unterrichtete. Die Halle war an jener Stelle erbaut worden, wo sich einst das Heiligtum des Herakles Kynósarges befand. Dieses verdankte seinen Namen wiederum einer mythologischen Erzählung um den Gründer Diomos, bei der ein Hund (griechisch κύων kýōn, gen. κυνός kynós)[3] eine maßgebliche Rolle spielte.[4]
Obwohl die Bezeichnung also ebenso zufällig war wie bei Platons Akademie und dem Lykeion des Aristoteles, drängte sich im Volk wohl eine Assoziation mit dem „Hundeleben“ der Kyniker auf. Die Philosophen griffen das – ganz „zynisch“ – auf und spielten selbst mit dieser Zuordnung. Diogenes etwa stellte sich in dem berühmten Dialog mit Alexander („Ich bin Alexander, der große König“) mit den Worten vor: „Und ich bin Diogenes der Hund“.[5] Die Korinther setzten später einen Marmorhund auf sein Grab.
Einzelne moderne Philosophiehistoriker zweifeln die Namensherkunft trotzdem an.[6]"

Ich sage:

Kynikos: wie Hund - Griechisch 
Enik: Hundewelpe - (im alten und modernen) Türkisch

Ich denke, das Wort "enik" erklärt Zyniker besser als Kynik. In der Türkei wird "enik" für "Zögling" benutzt. Es ist möglich, dass dieses ein Protogriechisches Wort ist, dass man vo Alttürkischen übernommen hat. Ein Schüler (enik) ist eine bessere Erklärung für einen Philosophie-Zögling als der Hund (kynos) selber. Meinst Du nicht?

*******

Bugen 1 tane kelimem var, bu kelime hakkında bir felsefe yapalım: 

Ilkin wikipedia'yı okuyalım:

"Kiniklerin temel felsefi konumları, zamanın uygarlık değerlerine yönelik aldırmaz tavırları ve eleştirel yaklaşımları tarafından şekillenir. Onların temel etik ilkesi erdemdir ve bundan anladıkları da, insanın özgürlüğü ve kendi iç bağımsızlığı ile yaşamını sürdürmesidir. İnsan, her tür gereksinmeye olan bağımlılığından kurtulmalıdır. Dolayısıyla böyle bir erdem anlayışı, bilgi ile temellendirilir; yani, insan ancak bilgilenme aracılığıyla kendisini kuşatmış olan gereksemelerden sıyrılabilir. Onlar açısından bilgi ve ahlaki ilkeler bu nedenle salt soyut bir bilme meselesi değil, somut yaşamda yaşanması gereken şeylerdir. Kinik filozoflar, bütün bu yaklaşımlarına uygun bir kişilik örneği olarak Sokrates'e işaret ederler. Kinizme göre, insan kendi kendisine dayanmalıdır, ki erdemli, yani kendine yetebilen bir kişi olabilsin. İnsanın doğaya karşı geliştirdiği toplumsallık, büyük ölçüde gereksiz ve yozlaştırıcı nitelikler arz eder; kinikler buna karşı doğal ve sade yaşamı öne çıkarırlar. "
( benim Notum: Kiniklerin adı Yunanca "köpek" anlamına gelen Kynikos'dan gelir diyor wikipedia, ben de diyorum ki "enik" kelimesi açıklama için daha uygun- Uzunbacak Adem).

Kynikos: Yunanca "Köpek gibi", "Köpek benzeri" demek. Bu isimden çıkarak bir felsefe okulu oluşturmuşlar. Bence köpek yerine "enik" daha uygun düşüyor. Enik çok eski bir Türkçe kelime.
Enik: Ögrenci için kullanılabilecek bir kelime, köpek ise bence degil. Bir felsefe okulunda köpeklerden daha çok enikleri (öğrenci) bulunur diye düşünüyorum. Bu kelime Eski Türkçe'den ilkönce Proto-Yunanca'ya, oradan da Yunanca'ya geçmiş bir kelimeden geliyor olabilir. Ne dersin?

Uzunbacak Adem

*


Bilder/Pictures/Resimler - Wikipedia

Statue of Diogenes at Sinop, Turkey, Diogenes mit einem "Enik"
Anthisthenes-Great Cynic-Büyük Enikçi-Großer Zyniker








Thursday, April 4, 2019

What language is þýrsku? It is about the language that Tyrker spoke in Greenland Saga

Aus dem Grönland saga ein Satz über einen Mann namens Tyrker:
A Sentence from the "Norse Saga of the Greenlanders" about a man called Tyrker:
Grönland Efsanesi'nden Tyrker adlı kahraman hakkında bir cümle:

" Hann talaði þá fyrsteleingi á þýrsku "

Translation in 3 Languages:

Tyrker first spoke 'þýrsku' language.
= Tyrker sprach zuerst "þýrsku" Sprache
= Tyrker ilkin "þýrsku" dilinde söyledi.

*

Welche Sprache hört sich eher an wie þýrsku (Tursku)?
Deutsch oder Türkisch? Die Deutschen sagen, er sprach Deutsch!
Hier unten ein Vergleich der Namen beider Sprachen in vielen europäischen Sprachen.
Entscheidet selbst, welche Sprache wohl Tyrker sprach.

*

What language sounds like þýrsku (Tursku)?
German or Turkish? The Germans say, he spoke German!
Hier is a list of languages with a comparison of the names of the both languages in Europe.
You can decide, what language Tyrker spoke.

*

Hangi dil þýrsku (Tursku) diline benzer?
Almanca mı yoksa Türkçe mi? Almanlar Almanca konuştu diyorlar!
Onun için aşağıda iki dilin isimlerinin karşılaştırıldığı bir liste hazırladım.
Kendiniz karar verin, Tyrker hangi dili konuşmuştur?



Language/Sprache/Dil                        German/Deutsch/Almanca Turkish/Türkisch/Türkçe
Russian/Russisch/Ruscaнемецкий(Nemetzkiy)Туре́цкий(Turetski)
Greek/Griechisch/Yunancaγερμανική(Germaniki?)τουρκικά(Turkika)
Danish/Dänisch/DanimarkacaTyskTyrkisk(Turkisk)
English/Englisch/IngilizceGermanTurkish
German/Deutsch/AlmancaDeutsch (Doyç)Türkisch
Spanish/Spanisch/IspanyolcaAlemánTurco
Croatian/Kroatisch/HirvatçaNjemački(Nyemaçki)Turski
Italian/Italienisch/ItalyancaTedesco (tedesko)Turca (turka)
Dutch/Niederländisch/HollandacaDuitsTurks
Polish/Polnisch/PolonyacaniemieckiTurecki (tureçki)
Portuguese/Portugiesisch/PortekizceAlemãoTurca
Rumanian/Rumänisch/RumancaGermanaTurcă
Lithuanian/Litauisch/LitvanyacaVokiečiųTurkų
Norwegian/Norwegisch/NorveççeTyskTyrkisk (Turkisk)
Finnish/Finnisch/FinceSaksanTurkki
Swedish/Schwedisch/IsveççeTyskaTurkiska
Hungarian/Ungarisch/MacarcaNémetTörök
Estonian/Estnisch/EstonyacaSaksaTürke
French/Französisch/FransizcaAllemandTurc (Turk)
Turkish/Türkisch/TürkçeAlmancaTürkçe



3 interessante Punkte als Bonus:

* (talaði=spoke=söyledi) (söyledi = Türkisch for "sprach")
* Und viele europäische Namen oben in der Liste für "Türkisch" hören sich an wie "Etruskisch", oder?
* Es gibt das türkische Volk und die türkische Sprache sehr lange Zeit und die hießen schon immer Türk und Türkisch.

*

3 interesting themes as bonus:

* (talaði=spoke=söyledi) (söyledi = Turkish for "spoke")
* Many names for Turkish in other European Languages sound like "Etruscan", don't they?
* The Name Turk and the Language Turkish are known in this Form (Turk-ish) very long time in the history.

*

Son 3 ilginç nokta önemli ek olarak:

* (talaði=spoke=söyledi) , sanki söylemek eyleminin Türkçe'deki karşılığı, hem de geçmiş zaman eki ile.
* Yukardaki Türkçe'nin isimlerinin birçoğu "Etrüsk" kelimesine de benzer.
* Türk ve Türk Dili çok uzun zamandır değişmeden bu adlarla anılmıştır.

Source/Quelle/Kaynak: wikipedia

Uzunbacak Adem


Read more about Tyrker in my Blog:

https://uzunbacakadem.blogspot.com/2019/03/tyrker-turker-turke-dircke-dirk.html

*

Transcription of part of Bilge Kağan's inscription (lines 36-40) / Orhun Runic Alphabet


Old Turkic inscription with the Old Turkic alphabet (c. 8th century). Kyzyl, Russia / Old Runic Alphabet of the Turks
Bildunterschrift hinzuThe 10th century Kievian Letter has Orkhon inscription word-phrase OKHQURÜM, "I read (this or it)".(Khazar Runes-Siehe Tyrker aus Khazar)


Bildquelle/PictureSource/ResimKaynagi: Wikipedia


Homeric-Greek-suffixes-me-then-evrsus-Turkic-me-den

Autenrieth - Homeric words * Bir kenarda dursun! Autenrieth'i okurken gözüme 2 Yunanca ek çarptı! İlki -μα/-ma eki, fiilden ad yapıyor...